ข้าวคลุกกะปิเป็นอาหารไทยโบราณที่ได้รับความนิยมมาอย่างยาวนาน ด้วยรสชาติที่กลมกล่อมและเครื่องเคียงที่หลากหลาย ทําให้เป็นเมนูที่ถูกใจทั้งเด็กและผู้ใหญ่ หัวใจสําคัญของข้าวคลุกกะปิอยู่ที่การผัดข้าวกับกะปิคุณภาพดี ให้ได้กลิ่นหอมและรสชาติที่พอเหมาะ ไม่เค็มจนเกินไป นิยมใช้ข้าวหอมมะลิหุงสุกที่ร่วนซุย เมื่อนํามาคลุกกับกะปิแล้วจะได้ข้าวที่มีสีสวยงามและรสชาติอร่อยกลมกล่อม เครื่องเคียงที่เสิร์ฟพร้อมข้าวคลุกกะปิเป็นส่วนประกอบสําคัญที่ช่วยเพิ่มรสชาติและความหลากหลายให้กับอาหารจานนี้ โดยทั่วไปแล้วจะประกอบไปด้วย หมูหวาน กุ้งแห้งทอด ไข่เจียวซอย หอมแดงซอย พริกขี้หนูซอย ถั่วลิสงคั่ว แตงกวา และมะนาว แต่ละอย่างล้วนมีรสชาติและเนื้อสัมผัสที่แตกต่างกัน เมื่อนํามารับประทานพร้อมกันกับข้าวคลุกกะปิ จะได้รสชาติที่ซับซ้อนและลงตัวอย่างไม่น่าเชื่อ หมูหวานเป็นเครื่องเคียงที่ขาดไม่ได้สําหรับข้าวคลุกกะปิ โดยนําหมูสามชั้นมาเคี่ยวกับน้ําตาลปี๊บ ซีอิ๊ว และเครื่องปรุงต่างๆ จนได้รสชาติหวานเค็มกลมกล่อม เนื้อหมูนุ่มละลายในปาก กุ้งแห้งทอดเป็นอีกหนึ่งเครื่องเคียงที่ช่วยเพิ่มรสชาติเค็มและกรุบกรอบให้กับข้าวคลุกกะปิ โดยนํากุ้งแห้งแช่น้ําให้นิ่ม แล้วนําไปทอดจนกรอบเหลือง ไข่เจียวซอยเป็นเครื่องเคียงที่ช่วยเพิ่มความนุ่มให้กับข้าวคลุกกะปิ โดยนําไข่ไก่มาตีให้เข้ากัน แล้วนําไปเจียวบางๆ จากนั้นนํามาซอยเป็นเส้นเล็กๆ หอมแดงซอยและพริกขี้หนูซอยเป็นเครื่องเคียงที่ช่วยเพิ่มรสชาติเผ็ดร้อนและกลิ่นหอมให้กับข้าวคลุกกะปิ ถั่วลิสงคั่วเป็นเครื่องเคียงที่ช่วยเพิ่มความมันและกรุบกรอบให้กับข้าวคลุกกะปิ แตงกวาเป็นเครื่องเคียงที่ช่วยเพิ่มความสดชื่นให้กับข้าวคลุกกะปิ และมะนาวเป็นเครื่องเคียงที่ช่วยเพิ่มรสชาติเปรี้ยวให้กับข้าวคลุกกะปิ นอกจากเครื่องเคียงที่กล่าวมาแล้ว ยังมีเครื่องเคียงอื่นๆ ที่สามารถนํามาเสิร์ฟพร้อมข้าวคลุกกะปิได้ เช่น มะม่วงดิบซอย หรือผักสดต่างๆ ขึ้นอยู่กับความชอบของผู้รับประทาน ข้าวคลุกกะปิเป็นอาหารที่สามารถปรับเปลี่ยนส่วนประกอบได้ตามความชอบ แต่สิ่งที่สําคัญที่สุดคือการรักษาความสมดุลของรสชาติและความหลากหลายของเครื่องเคียง เพื่อให้ได้ข้าวคลุกกะปิที่อร่อยและถูกปาก