ข้าวต้มทรงเครื่องเป็นเมนูที่เปิดโอกาสให้ทุกคนได้สร้างสรรค์รสชาติในแบบของตัวเองอย่างแท้จริง หัวใจสําคัญของข้าวต้มทรงเครื่องอยู่ที่ความหลากหลายของเครื่องที่ใส่ ซึ่งโดยมากนิยมใส่เนื้อสัตว์มากกว่าหนึ่งชนิด ไม่ว่าจะเป็นหมูสับ ไก่ กุ้ง ปลา หรือแม้กระทั่งเครื่องในต่างๆ แต่ละชนิดก็ให้รสสัมผัสและรสชาติที่แตกต่างกันไป เมื่อนํามาผสมผสานกันในชามข้าวต้ม จึงเกิดเป็นความอร่อยที่ซับซ้อนและน่าสนใจ นอกจากเนื้อสัตว์แล้ว ยังมีส่วนประกอบอื่นๆ ที่ช่วยเพิ่มความอร่อยให้กับข้าวต้มทรงเครื่องได้อีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็นเห็ดหอม กุ้งแห้ง ปลาหมึกแห้ง หรือผักต่างๆ เช่น ต้นหอม ผักชี ขึ้นฉ่าย หรือกระเทียมเจียว แต่ละอย่างก็มีกลิ่นและรสชาติที่เป็นเอกลักษณ์ เมื่อนํามาใส่ในข้าวต้ม ก็จะช่วยเสริมรสชาติซึ่งกันและกัน ทําให้ข้าวต้มมีรสชาติที่กลมกล่อมและลงตัวมากยิ่งขึ้น เคล็ดลับสําคัญในการทําข้าวต้มทรงเครื่องให้อร่อยอยู่ที่การเตรียมน้ําซุป น้ําซุปที่ดีควรมีรสชาติกลมกล่อม หอมหวาน และมีกลิ่นหอมของเครื่องเทศต่างๆ สามารถทําได้โดยการเคี่ยวกระดูกหมูหรือกระดูกไก่กับเครื่องเทศต่างๆ เช่น รากผักชี พริกไทยเม็ด และกระเทียม เมื่อได้น้ําซุปที่อร่อยแล้ว ก็จะช่วยทําให้ข้าวต้มมีรสชาติที่ดียิ่งขึ้น อีกสิ่งหนึ่งที่สําคัญไม่แพ้กันก็คือวิธีการต้มข้าว ควรเลือกใช้ข้าวหอมมะลิเก่า เพราะจะทําให้ข้าวมี texture ที่สวยงาม ไม่เละ และมีกลิ่นหอมที่เป็นเอกลักษณ์ ก่อนนําไปต้ม ควรนําข้าวไปซาวน้ําให้สะอาดก่อน เพื่อล้างเอายางข้าวออกไป จากนั้นนําไปต้มกับน้ําซุปในอัตราส่วนที่เหมาะสม คอยคนเป็นระยะๆ เพื่อไม่ให้ข้าวติดก้นหม้อ เมื่อข้าวเริ่มสุก ให้ลดไฟลงและเคี่ยวต่อจนข้าวบานและมีน้ําข้นเล็กน้อย เมื่อได้ข้าวต้มที่อร่อยแล้ว ก็สามารถนํามาใส่เครื่องต่างๆ ที่เตรียมไว้ได้ตามใจชอบ ปรุงรสด้วยน้ําปลา พริกไทย และน้ําส้มพริกดอง เพียงเท่านี้ก็ได้ข้าวต้มทรงเครื่องแสนอร่อยที่ทําเองได้ง่ายๆ ที่บ้านแล้ว ที่สําคัญอย่าลืมว่าข้าวต้มทรงเครื่องเป็นเมนูที่ไม่มีสูตรตายตัว ทุกคนสามารถปรับเปลี่ยนส่วนผสมและรสชาติได้ตามความชอบ เพื่อสร้างสรรค์ข้าวต้มทรงเครื่องในแบบของตัวเองได้อย่างไม่จํากัด